Nhiều người tin rằng không có bất kỳ loại thuốc trừ sâu nào được phép sử dụng trên các cánh đồng hữu cơ. Thực ra, có một vài loại được sử dụng, nhưng hầu hết đều có nguồn gốc từ thiên nhiên, và cách sử dụng rất khác biệt so với cách sử dụng trên nông trại thông thường.
Thuốc trừ sâu được phun trên các cánh đồng để diệt trừ mầm bệnh như sâu, nấm, vi khuẩn và cỏ dại. Mỗi loại thuốc khác nhau có đặc tính và hiệu quả khác nhau. Ở châu Âu, theo dữ liệu thuốc trừ sâu được phê duyệt, có tất cả 490 hoá chất hiện hành được sử dụng như thuốc trừ sâu, nhưng chỉ có 28 trong số đó được dùng trong nông nghiệp hữu cơ.
Ở nông trại hữu cơ, chỉ khi tất cả các biện pháp trừ sau khác không hiệu quả và người nông dân phải đối mặt với nguy cơ mất mùa, thì thuốc trừ sâu được phê duyệt mới được dùng đến. Đây là một quy trình có kiểm soát chặt chẽ và đương nhiên không phải là lựa chọn hàng đầu.
Thuốc trừ sâu sinh học là gì?
Thuốc trừ sâu organic được phê duyệt là những họat chất từ thiên nhiên và được trải qua quá trình phê duyệt khắt khe để bảo đảm không gây hại cho môi trường và sức khoẻ con người.
Có nhiều loại thuốc sinh học được phép dùng cho nông trại hữu cơ, nếu các thuốc này có hàm lượng chất độc thấp. Ví dụ các loại dầu cây bạc hà lục, dầu sả và thạch anh cát. Các chất khác như sắt, kali, sáp ong và gelatin là một phần trong chế độ ăn của chúng ta và cũng không có các thành phần độc hại.
"Các cánh đồng hữu cơ tích cực tránh sử dụng thuốc trừ sâu thông qua kỹ thuật canh tác luân canh, cày xới đất và các kỹ thuật canh tác khác." Theo lời Stephen Clarkson, Quản lý tuân thủ và chứng nhận của OF&G.
"Tất cả thuốc trừ sâu hữu cơ được chứng nhận đều được phân loại là thuốc có nguồn gốc thiên nhiên - nghĩa là nó được sản xuất từ cây trồng, các động vật hoặc được khai thác từ lòng đất. Những sản phẩm này cũng cần được chứng nhận từ các tổ chức nông nghiệp (như OF&G hoặc Soil Association) để chắc chắn rằng chúng chỉ được dùng khi thực sự cần thiết. Đây là điểm khác biệt với các nông trại thông thường, nơi mà việc phun thuốc sâu không được kiểm soát."
Duy nhất một sản phẩm không có nguồn gốc thiên nhiên được phép sử dụng trên cánh đồng organic, trong trường hợp sâu bệnh quá nghiêm trọng. Đó là pheromone, được dùng để cản trở quá trình giao phối của sâu bệnh. Và nó chỉ được phép sử dụng trên các bẫy côn trùng, không được phép dùng trực tiếp trên đất và cây trồng.
Đồng là một chất được phép dùng trong canh tác hữu cơ, tuy nhiên PAN (Pesticides Action Network) đã đặt vấn đề lo ngại và hiện đang kêu gọi hạn chế sử dụng. Đồng sulphate là dạng dùng phổ biến nhất trong trồng trọt khoai tây hữu cơ và thông thường để chống lại bệnh thối cây. Và tin tốt là hiện tại phương pháp này mới chỉ giới hạn ở Anh. Các nơi khác vẫn được sử dụng dưới sự kiểm soát theo các quy định về sản xuất hướng hữu cơ. Nghĩa là, các nông trại khác vẫn có thể lựa chọn để dùng. Tuy nhiên, do sự gia tăng mức giới hạn tồn dư thuốc trừ sâu, trong tương lai gần sẽ không có bất kỳ loại thuốc nào được sử dụng nữa. Thay vào đó, người nông dân sẽ phải tìm thêm các biện pháp chống sâu bệnh khác.
Nông nghiệp hướng hữu cơ khác biệt như thế nào?
Điểm khác biệt cốt yếu giữa nông nghiệp hữu cơ và thông thường là sự trì hoãn sử dụng các biện pháp can thiệp bằng hoá chất. Nông nghiệp hữu cơ phần lớn dựa vào các biện pháp phòng ngừa để kiểm soát sâu bệnh, cho nên việc sử dụng thuốc trừ sâu là cực kỳ ít.
Tại các nông trại thông thường, các thuốc trừ sâu hoá học phổ rộng được sử dụng rộng rãi. Các nghiên cứu mới đây cho thấy nhiều loại thuốc có hại nhiều hơn là có lợi và rất nhiều loại trước đây được dán nhãn an toàn thì giờ đây đã bị cấm sử dụng.
Glyphosate (Monsanto’s Roundup) chất diệt cỏ được sử dụng phổ biến trên toàn thế giới được cho là một trong những loại thuốc gây hại nhiều nhất. Hiện tại, nó đã bị rút khỏi thị trường Pháp, nhưng ở Anh, lại gia tăng việc sử dụng hoá chất này đến 400% trong 20 năm qua.
Thay đổi cách sử dụng thuốc trừ sâu
Có rất nhiều nông dân ở các nông trại thông thường đang nỗ lực giảm thiểu việc phun thuốc trừ sâu để bảo vệ môi trường sống và sức khoẻ của con người.
“Việc sử dụng biện pháp trừ sâu không hoá học nên được ưu tiên, và thuốc trừ sâu là phương án cuối cùng và chỉ được dùng khi sâu bệnh ở mức độ khủng hoảng. Tuy nhiên, các biện pháp giáo dục và hỗ trợ người nông dân vẫn còn bị trì hoãn.”
Vậy bạn nên mua những món hàng nào?
Tổ chức PAN khuyến khích người tiêu dùng nên lựa chọn các thực phẩm có dư lượng thuốc trừ sâu thấp vì những lợi ích của nó. Điều quan trọng là ghi chú lại các loại thực phẩm mà ít có nguy cơ tồn dư thuốc trừ sâu. Lựa chọn thực phẩm hữu cơ chính là phương án tốt để tránh nguy cơ phơi nhiễm.
Nhóm hoạt động vì môi trường (EWG) cũng đưa ra hướng dẫn gồm danh sách các thực phẩm có dư lượng thuốc trừ sâu thấp nhất và cao nhất.
Nick Mole (nhân viên của PAN) thường mua những thực phẩm địa phương và hữu cơ khi có thể. Anh cho biết: “nông trại hữu cơ có ảnh hưởng to lớn đến việc sử dụng thuốc trừ sâu. Các sản phẩm hữu cơ hầu hết không có tồn dư thuốc trừ sâu.”
Nick cũng chia sẻ về kết quả của cuộc kiểm tra vòng cuối cùng vào năm 2018 trên 3,385 mẫu thực phẩm, trong đó có 351 mẫu thực phẩm hữu cơ, 3,034 thực phẩm thông thường. 45% mẫu thực phẩm thông thường có tồn đọng thuốc trừ sâu. Trong khi đó, chỉ có 5% trong số 351 thực phẩm organic có dư lượng hoá chất trừ sâu.
“Chỉ có rất ít thuốc trừ sâu được dùng trên nông trại hữu cơ, và đây cũng chỉ là một phần nhỏ xíu gần như bị triệt tiêu khi so sánh với các nông trại thông thường. Chuyển đổi sang canh tác hướng hữu cơ là kết thúc việc sử dụng thuốc trừ sâu, để có ảnh hưởng tích cực đến môi trường và hệ sinh thái.”
“Bạn cũng có thể tự trồng rau,” Nick đưa ra lời khuyên, “tôi đã thử và mua các sản phẩm hữu cơ nhiều nhất có thể ở các siêu thị và các cửa hàng nông sản cũng như các cửa hàng bán lẻ khác.”
Lần tới, bạn hãy đến cửa hàng hữu cơ và chọn lấy vài món hàng organic nhé.
Nói tóm lại, nông nghiệp gắn liền với tự nhiên là cách tốt nhất để tránh thuốc trừ sâu.
